Pogoda to temat zawsze nam bliski. Bo na kark pogody możemy zrzucić wszelki brak poczucia komfortu, a rozmowa o pogodzie jest okazją do narzekań, a narzekać lubimy.
Za ciepło, za zimno, znów deszcz, kiedy skończy się ta susza – można mnożyć w nieskończoność wariacje toku rozmów na temat pogody.
Historia prognozy pogody ma kilka tysięcy lat
To pogoda spędza sen z powiek meteorologom, którzy mają swoje święto tuż po nadejściu kalendarzowej wiosny-23 marca (dzień, w którym w 1950 roku powołano Światową Organizację Meteorologiczną -WMO, jako następcę po Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej IMO powstałej w 1873 roku).
Człowiek interesuje się pogodą od zarania dziejów. Pogoda determinuje warunki i jakość życia ludzkości.
W miarę rozwoju cywilizacji poszczególne zjawiska, traktowane wcześniej, jako działania siły wyższej, zaczęto tłumaczyć podług poznawanych stopniowo praw przyrody.
Tabliczki z Mezopotamii są jednym z pierwszych świadectw prognozowania pogody na podstawie obserwacji nieba i ciał niebieskich.
Słowo meteorologia po raz pierwszy zastosowali Grecy ponad dwa tysiące lat temu. Słowo meteor pochodzi od dwóch greckich słów meta (ponad) i eora (zawiesina).
Arystoteles (384-322 p.n.e.) posługiwał się tym określeniem opisując zjawiska atmosferyczne takie jak deszcz, wiatr, grzmoty. Jest autorem dzieła „Meteorologika. O świecie”, składającego się z czterech tomów. Innym starożytnym dziełem traktującym o zagadnieniach meteorologicznych jest traktat Hipokratesa z 420r.p.n.e.,”O rodzajach powietrza, wodach i okolicach”.
W I w.n.e. Pliniusz Starszy podejmuje temat pogody w dziele „ Historia naturalna”.
W ubiegłych stuleciach największy zasób wiadomości na temat pogody mają dzienniki pogody, zwane też kronikami pogody. Były to zapisy na marginesach średniowiecznych kalendarzy astrologicznych. Zawierają one kompleksowe ujęcie warunków meteorologicznych na danym obszarze w określonym czasie.
Najstarszymi zapisami tego typu są notatki Ptolemeusza z II wieku n.e., zawierające spostrzeżenia z Aleksandrii w roku 120 n.e. Inne kroniki pogodowe to np.: Williama Marle’a z lat 1337-1344 w Driby k.Oksfordu (wsch.Anglia), Wolfganga Hallera z Zurychu z lat 1546-1576, czy Landgrafa Hermana z Rotenburgu nad Fuldą z lat 1641-1613.
Jak mierzono elementy pogody?
Najstarszymi wynalazkami służącymi do pomiarów elementów pogody są instrumenty do pomiaru opadu atmosferycznego.
Pierwszych pomiarów opadów dokonano w I w.n.e. w Palestynie.
Pierwsza sieć pomiarów instrumentalnych miała miejsce w Korei, w latach 1441-1442.
W czasach nowożytnych za początek pomiarów elementów pogody przyjmuje się połowę XVIIw., kiedy to w 1641 roku skonstruowano we Włoszech szklany termometr spirytusowy.
Początek państwowych sieci obserwacyjnych w wielu krajach miał miejsce w XIX wieku. Pierwszą służbą meteorologiczną zorganizowano w Belgii w 1830 roku.
W Polsce sieć meteorologiczną ujednolicono i scalono w 1919 roku, tworząc Państwowy Instytut Meteorologiczny, czyli dzisiejszy Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy.
Około 1820 roku w Niemczech opracowano pierwszą mapę synoptyczną, informującą o stanie atmosfery w określonym czasie. W 1850 roku w Waszyngtonie, uzyskano na podstawie danych przekazanych drogą telegraficzną, pierwszą mapę pogody. Są to narodziny meteorologii synoptycznej – czyli zasad prognozowania pogody.
Jak powstają prognozy pogody?
Tak więc dotarliśmy do prognoz pogody – wyniku pracy zespołu meteorologów-obserwatorów, meteorologów-synoptyków, działania urządzeń pomiarowych rozmieszczonych na powierzchni Ziemi i ponad nią oraz pracy komputerów o mocnych procesorach.
Aktualnie na potrzeby prognozowania wykorzystuje się sieć punktów obserwacyjnych lądowych i morskich, obejmującą cały glob ziemski. Istnieje około 10 tysięcy stacji meteorologicznych na lądzie i morzu. Część z nich jest całkowicie zautomatyzowana, pozostałe mają obsadę ludzką.
Co najmniej cztery razy w ciągu stacje meteorologiczne wysyłają depesze-raporty pogodowe, w formie kodowanej, zawierające informacje m.in. o temperaturze powietrza, wartości ciśnienia atmosferycznego, prędkości i kierunku wiatru, wielkości zachmurzenia i rodzaju chmur tworzących zachmurzenie.
Pracę meteorologów wspomagają satelity zawieszone na orbicie okołoziemskiej.
Dzięki obrazom satelitarnym uzyskuje się informacje o zachmurzeniu, przemieszczaniu się frontów, można śledzić burze piaskowe, pyłowe, tornada, popioły wulkaniczne, zmiany temperatury lądów i oceanów, nawet wysokość fal morskich.
Zebrane dane meteorologiczne, ze stacji meteorologicznych, satelitów, radarów, wrzucane są do komputerowej bazy danych, przetwarzane przez programy, a produktem wyjściowym są prognozy numeryczne.
Klimatolodzy analizują dane i na tej podstawie ustalają długofalowe trendy obecne w atmosferze ziemskiej.
Dzięki pracy tych ludzi, mamy wiedzę o ocieplaniu się klimatu, zanikaniu zasobów wody pitnej na Ziemi czy o zjawisku El Nino i La Ninia.
Najlepsze, więc życzenia dla nich to: bądźcie „ z pogodą za pan brat” i przy okazji sobie też tego życzymy .
